door Ruben Kofman
Herinneren we onze lagere school nog? Het gebouw? En komt die speciale geur ook weer even bij je boven als je eraan terugdenkt? En zie je die zielloze klaslokalen met houten bankjes weer voor je, die kale gangen met haakjes voor de jassen? De middelbare school was al wat eigentijdser, maar kenmerkte zich misschien weer door overmatig gebruik van formica. Maar als je in een school rondliep, was er geen twijfel aan de aard van het gebouw. Het was een school!
Toen De Haagse in 1996 het gebouw aan het Johanna Westerdijk in gebruik nam, was er alom lof voor de architectuur van het gebouw en voor de inrichting. Terecht waren we daar als gebruikers harstikke trots op en lieten we het graag aan anderen zien. Maar het was nog steeds onmiskenbaar een schoolgebouw met gangen, klaslokalen, werkhoekjes, werkkamers, maar toch ook al met collegezalen, projectgroepsruimtes en een bescheiden restaurant dat die naam eigenlijk niet mocht dragen en meestal de kantine werd genoemd. Kwam je het gebouw binnen dan werd je overweldigd door de grootsheid, de hoogte en het glazen dak, maar raakte je weer in verwarring door de leegte en de omslotenheid van afgesloten kantoorachtige kamers.
Dat kale plein was nog een uitvloeisel van fusiefrustraties die ertoe leidden dat studenten zo snel mogelijk via een eigen trap naar hun eigen domein moesten worden geleid en niet mochten blijven hangen in het centrale gedeelte. Rond 2005 was de tijd rijp voor ideeën over een verblijfsplein i.p.v. een transitieplein. Het project ‘Fijn op het Plein’ resulteerde in een olijfkleurige aula, een mooi restaurant, een open StudyPlaza op de 1e verdieping en een azuurblauwe infobalie met LEDschermen.
Het was de opmaat naar het programma Masterplan Huisvesting, dat nu door projectleider Joost Muiser wordt uitgerold. Zie ook dit artikel op H/Nieuws. Stapsgewijs ondergaat de HHs een ware metamorfose en wordt de inrichting in een tiental jaren totaal vernieuwd en niet alleen aangepast aan de eisen van nu, maar ook geschikt gemaakt om volgende nieuwe onderwijsvisies waar te kunnen maken.
Het is een gigantische operatie met vergaande implicaties. Het Atrium heeft alweer een prachtige update gekregen. Een nog mooier restaurant en nog mooier en beter grand café, waar je graag gasten uitnodigt. Maar ook zalen waar een conferentiecentrum trots op zou zijn: de Lighthouse met de Innovation Playground, de Kennedy- en Mandelazaal en de Speakers Corner. Kom je nu de hogeschool binnen dan begeef je je in een open, dynamische en designproof omgeving waar je nog maar met moeite een school in herkent.
Maar minstens even mooi zijn de onderwijsruimtes die al verbouwd zijn. Het zijn schitterende omgevingen, open en transparante ruimtes in allerlei vormen, maten en kleuren die duidelijk onder architectuur van Abels-Architecten zijn ontworpen. Maar tegelijkertijd is de inrichting in nauw overleg met de gebruikers tot stand gekomen. Als je een verbouwde omgeving binnenkomt, valt onmiddellijk de onderwijsdynamiek op. Her en der zijn studenten en docenten met elkaar aan het werk in projectgroeplandschappen, kleinere projectgroepruimtes en stilteruimtes. Docenten hebben geen eigen, afgesloten kamertjes meer, maar werken in flexibele ruimtes, waar er verschillende types van zijn: drukke, rustige en stille. Het wordt Haags Werken genoemd, waarbij een docent kiest voor een ruimte die past bij de activiteit die hij of zij wil gaan doen.
Het resultaat is prachtig en de eerste tegenzin (vooral tegen het verlies aan een eigen kamers) is vervangen door ongeduld en ernaar uitkijken dat de eigen onderwijsomgeving ook wordt vernieuwd.
Daarmee heeft het begrip ‘school’ een totaal andere invulling gekregen. Het is een open gebouw geworden dat even goed een broedplaats van een high tech onderneming als Google of Apple zou kunnen zijn. En in die zin heeft De Haagse de goede slag geslagen door een omgeving te creëren waar het onderscheid tussen leren, werken, ontwikkelen en innoveren vervaagt en waarin gezamenlijk en zichtbaar samengewerkt wordt aan een loopbaan, aan onderzoek en aan vernieuwing.
En nee, dit is dus geen ‘school’ meer. Goed zo!
